حقیقت نفس از دیدگاه قرآن و روایات

معصومه ترشیزی

چکیده

آنچه در این مقاله آمده مباحث مربوط به واژه نفس است مثل رابطه نفس با بدن، روح یا نفس، تزکیه نفس، انحطاط نفس و مراتب انسانی که شامل نفس مطمئنه، امّاره و لوامه        می باشد بیان شده است. که شیطان به عنوان عامل بیرونی و نفس امّاره به عنوان عامل درونی گمراهی انسان را سبب می شوند.

با شناخت ویژگی ها و استعدادهای نفس به دنبال تزکیه نفس می رویم تا به آیه شریفه « یا ایّتها النفس المطمئنّه إِرجعی الی رَبِّک راضیةً مرضیةً » برسیم. در تکوین و آفرینش انسان اعجازی که به کار رفته همین است که دارای طبیعتی ذوجنتین است و لذا از قدرت وی در پذیرش رنگ های مختلف نباید غافل بود و رهبری او را در مسیر خاص نادیده گرفت، لذا باید تلاش شود تا انسان در مسیر کمال واقعی قرار گیرد و کمال واقعی انسان هنگامی است که خویشتن را از تنگنای غرور شهوات و لذایذ جسمی بیرون کشیده و گام هایی در راه انسانیت و بالا بردن طبع خود بردارد و با افکاری عالی تر و افقی وسیع تر آشنا گردد.

بر همین اساس این تحقیق پایانی دارای سه بخش است. بخش اول که شامل کلیات تحقیق می باشد. بخش دوم که در آن اشاره ای به معنای نفس در لغت و اصطلاح شده است و در ادامه آن به رابطه نفس با بدن و تفاوت نفس با روح اشاره شده است و در بخش آخر در مورد ترقی و انحطاط نفس بحث شده است.

کلید واژه

نفس، روح، بدن، تزکیه