“باز آفرینی و رسالت علمی فرهیختگان”

میزگرد پژوهشی مؤسسه آموزش عالی امام جعفر صادق (علیه السلام ) با موضوع ” بازآفرینی و رسالت علمی فرهیختگان ” در تاریخ 28/09/1397 برگزار گردید. این جلسه باحضور جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه برگزار شد .

اهم نظرات اساتید در این جلسه :

حجه الاسلام والمسلمین دکتر نظری(استاد حوزه و دانشگاه)

-       قرآن رسالت مبلغین را در 2 قسمت بیان کرده است :

1- حوزه علمی : یعلمهم الکتاب و الحکمه…

2- حوزه عملی: یزکیهم …

-       قرآن به  مسئله تولید علم هم پرداخته است یعنی به خود دانش ، گفنار ، نوشتار، کردار یا رفتار  که همه ی اینها به بعد علمی و عملی قرآن برمیگردد. قرآن به نون و قلم قسم یاد کرده است همانطور که به خورشید و ماه قسم خورده است همانطور که خورشید و ماه نور میدهد پس باید قلم نیز هدایتگری و روشنگری نماید.

-       قرآن تئوری جهان خلقت است و جهان خلقت عینیت این تئوری هاست اگر این ادعا درست باشد معنایش این است که قرآن در همه علوم (طبیعی ، انسانی ، الهیات و …. ) نظر دارد  و آیا حوزه ها نیز در همه این علوم حرف دارند مگر غیر از این است که محور حوزه قرآن است اگر چه علوم رتبه بندی است اما باید حوزه ها تمام شئونات بشر  را پاسخگو باشند پس نباید علوم طبیعی و انسانی رها شود و متاسفانه  این مشکل امروزه در آموزش حوزه های ما وجود دارد.

خانم دکتراسماعیلی(استاد حوزه و  دانشگاه)

-        در گذشته به علوم بسیار زیادی در حوزه ها توجه میشده است اما امروزه آسیبهایی داریم که حوزه را به اخباری گری میبرد. به عنوان مثال بحث شیمی و فیزیک در زمان گذشته جزء علوم حوزوی بوده الگوی حوزه ی  ما الگوی امام صادق"علیه السلام” بوده است که امام شاگرد رشته شیمی داشته اند و متاسفانه امروزه بحث ریاضی ، شیمی و هنر مغفول مانده است . نظارت حوزه بر علم متاسفانه ضعیف است فلسفه در حوزه باید بازتولید شود.

-       درس خارج فقه است اما درس خارج فلسفه نداریم.

-       با توجه به زیاد بودن واحدهای درسی حوزه بیشتر آموزش  محور است. دروس حوزه باید پژوهش محور باشد نه  آموزش محور.

خانم دکتر وجیهه اشرفی(استاد حوزه )

پژوهش ها باید مسئله محور باشد به عنوان مثال اگر یک پرونده در دادگستری را به عنوان نمونه به یک طلبه بدهیم و ریشه یابی منشا مشکلات را پژوهش کند خوب است. یا مسئله ولایت پدر و همسر در عصر حاضر تا کجا باید باشد؟ طلبه باید در پرتو متن نورانی قرآن و استفتائات و احکام ، محدوده را معین کند .

-       اگر انسان ها میخواهند تربیت شوند این تربیت مرهون شناخت آنها است همین مقدار که مطالعه کنند انگیزه شناخت بهتر میشود و وارد پژوهش میشوند همچنین یکی از آسیب های پژوهش در حووزه تفاوت ساختار پژوهش حوزه و دانشگاه و مشکلات پایان نامه نویسی است.

خانم محمودی : هرچه معرفت توحیدی در علما و اساتید بیشتر باشد ایده پژوهشی نیز تقویت میشود در گذشته افرادی بوده اند که هرچند که فرهیخته نبودند با توجه به نیاز ، تعلیقات شرح هایی را برآثار علمی  فرهیختگان نوشته اند و پژوهش مرحله به مرحله است . ابتتدا باید نظرات علمای تفسیر بررسی شود و بعد به تولید علم پرداخت.

-       بحث اندیشه و بحث انگیزه دو مقوله ی جدا از هم است اول باید اندیشه تقویت شود تا اگر موانعی در راه انگیزه بود مانع انسان از تولید علم نشود و موانع ، انگیزه را از بین نبرد.

آقای دکتر اشرفی (استاد حوزه و عضو هیئت علمی دانشگاه)

-       در بحث سازوکار پژوهش و روش تحقیق در حوزه ها باید آسیب شناسی شود و اگر کارگاهی برگزار میشود باید اساتید خودشان آثار علمی داشته باشند.

-       مشکل امروز پژوهش مقاله محوری به جای مسئئله محوری است در حالیکه باید نیاز سنجی شود و مسئله های مورد نیاز به حوزه ها و دانشگاهها انتقال داده شود.

-       کتابهای شهید مطهری هرکدام پاسخ به یک مسئله بوده است مهم بیلان و گزارش کار نیست .

-       از قرن پنجم  به بعد علوم دینی را از علوم پایه و طبیعی جدا کردند و از فلسفه و علوم عقلانی نیز جدا شدیم در حالیکه در حوزه باید علوم میان رشته ای بیشتر کار شود امروزه بیش از چهار هزار اندیشکده وجود دارد اما متاسفانه در اسرائیل یک طرح را سالها کار میکنند و بعد عملیاتی میشود به عنوان مثال جریان شناسی ، سلفی گری و وهابیت در تمام کشورها مدرسه و دانشکده و اندیشکدهه دارند و ما الن به فکر افتادیم که در این مورد اندیشکده تاسیس کنیم.

-       صندهدرین در اسرائیل مدرسه ایست که هزار سال برنامه تولید میکند از نظر اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی اتاق فکر دارند.

حجه الاسلام والمسلمین شکری (رئیس کل سازمان تبلیغات استان سمنان)

-       در روایات به تولید علم اشاره شده و تاکید شده است . به عنوان مثال: احادیث امیرالمؤمنین “علیه السلام” :(خیر العلم ما نفع)(العلم کنز عظیم لا یفنی) (العلم وارثه الکریمه) و …

-       مشکل اصلی ما نظام آموزشی است و این مشکل فقط در حوزه نیست ، امروزه متاسفانه در وزارت علوم خرید و فروش پایان نامه ها و رساله های دکترا و … داریم .همچنین در جامعه انگیزه ها را از بین بردیم .

-       باز آفرینی یعنی نوآفرینی و خصوصیت علم زایش است و اگر علم تولید کننده نباشد علم نیست.

-       راهکار تولید علم افرادی که خلاقیتت دارند ( البته ما نمیتوانیم این انتظار را داشته باشیم که هم نواندیش باشند)افرادی که خلاقیت دارند زمانی که ایده پژوهشی نیز باشد موجب تولید علم میشود ، کسانی خلاقیت دارند که پرسشگر هستند در نظام آموزشی پرسشگری مطرح نیست و فقط ملاک این است که چیزی را یاد بگیرند و نمره ای بگیرند و …

-       چرا نخبگان ما از کشور فرار میکنند متاسفانه مشکلات جامعه به حوزه ی علم نیز رسیده است.