فلسفه ی حرمت رشوه در فقه اسلامی

انسیه گلپایگانی*زینب رستمی**محبوبه بختیاری***

چکیده

یکی از بلاهای بزرگی که از قدیم ترین زمان ها دامنگیر بشر شده و امروز با شدت بیشتر ، ادامه دارد ، بلای رشوه خواری است که یکی از بزرگترین موانع اجرای عدالت اجتماعی است و مهمترین موانع رشد و سعادت جامعه و تعالی و ترقی به سوی هدف اصلی خلقت عدم رعایت حقوق دیگران و پایمال کردن آن و تجاوز و خیانت به قانون و روابط اجتماعی انسان است که حرام خواری و رشوه از مصادیق بارز آن به شمار می آید.

کلید واژه: رشوه ، فقه ، فلسفه  ، حرمت ، ارتشاء

مقدمه

«یا ایها الذین آمنوا لاتاکلوا اموالکم بیکنم بالباطل و تدلوا بها الی الحکام لتاکلوافریقا من اموال الناس[1]»

ای کسانی که ایمان آورده اید اموالتان را بین خودتان به باطل نخورید با این حالتان با حکام و یا قضات ستمگر ارتباط پیدا نکنید .

خداوند متعال تمام راههای رشد و سعادت انسان را مشخص کرده و او را از طریق قرآن و فرستادن پیامبران با این راهها آشنا کرده است یکی از مهمترین موانع رشد و سعادت انسان و تعالی و ترقی او به سوی هدف اصلی خلقت عدم رعایت حقوق دیگران و پایمال کردن آن و تجاوز و خیانت به قانون و روابط اجتماعی انسان است و حرام خواری و رشوه از مصادیق بارز آن به شمار می رود.

مفسران قرآن از چند آیه ی شریفه برای اثبات حرمت رشوه استفاده نموده اند از جمله ی آن آیات آیه ی 188 سوره ی بقره است در این آیه شریفه اشاره به یک اصل کسی و مهم اسلامی می کند که در تمام مسائل اقتصادی حاکم است و به یک معنا می شود تمام ابواب فقه اسلامی در بخش اقتصاد را زیر پوشش قرارداد.

درحرمت رشوه فی الجمله اختلافی وجود ندارد بلکه به گفته ی مرحوم ایراوانی اصلا حرمت رشوه از ضروریات اسلام است اگر از حد ضرورت هم پایین آمدیم می گوییم حرمت رشوه بین امت اسلامی عوام و خواص عالم و جاهل اجمالی است .

در این تحقیق به معنا و مفهوم رشوه از دیدگاه برخی علما ادله ی حرمت رشوه و آثار و پیامدهای رشوه خواری پرداخته شده است .

———————————————————-

*انسیه گلپایگانی،مسئول نویسنده، معاون پژوهش مؤسسه امام جعفر صادق(علیه السلام) شهرستان شاهرود.

****طلبه سطح3 مؤسسه امام جعفر صادق(علیه السلام) شهرستان شاهرود، رشته فقه و اصول.

***طلبه سطح3 مؤسسه امام جعفر صادق(علیه السلام) شهرستان شاهرود، رشته فقه و اصول.

[1] بقره2 آیه188